قرارداد آتي چيست؟ در بازار رمز ارزها معاملات فيوچرز يک ارز ديجيتال چگونه انجام مي‌شود؟ چه تفاوتي ميان تريد مارجين و مبادله ارزهاي ديجيتال در بازار Futures وجود دارد؟ انجام معامله در بازار فيوچرز صرافي بايننس و ساير پلتفرم‌هاي معاملاتي چگونه است؟ اين مقاله را به معرفي قراردادهاي آتي در بازار ارزهاي رمزنگاري شده اختصاص داده‌ايم.

قرارداد آتي چيست؟ 

فعاليت در بازارهاي مالي به روش‌هاي مختلفي امکان‌پذير است. يکي از دلايل وجود تنوع در اين بازارها، جذب حداکثر سرمايه و تامين نيازهاي طيف گسترده‌اي از تريدرهاست. معاملات اسپات، بازار مارجين و قرار داد آتي سه ابزار محبوب و شناخته شده انجام معامله و تريد در بازار ارزهاي ديجيتال است. اگر با معاملات اسپات و تفاوت آن با معاملات مارجين آشنايي نداريد، پيشنهاد مي‌شود ابتدا مقاله زير را مطالعه کنيد:

در اين بخش، مفهوم معاملات فيوچرز يا معاملات آتي بيت کوين، اتريوم و ساير رمز ارزها در بازار ارزهاي ديجيتال را معرفي خواهيم کرد.

قرارداد آتي در ارز ديجيتال

اساسا قرارداد آتي همانطور که از اسمش پيداست، توافقنامه‌اي بين دو طرف به منظور خريد يا فروش دارايي مورد نظر مانند بيت کوين با قيمت مشخص و در زمان مشخصي در آينده است. دو پارامتر، “زمان” و “قيمت” در اين قراردادهاي فيوچرز بسيار مهم است. فاکتور زمان تحت عنوان Expiration Date (تاريخ انقضا يا تاريخ تسويه) و فاکتور قيمت نيز تحت عنوان Price در قراردادهاي Futures تعيين مي‌شود. يک قرارداد آتي بر روي هر دارايي (طلا، برنج، نفت، بيت کوين و ساير ارزهاي ديجيتال) قابل اجراست. در يک بازار معاملات آتي، تريدرها قرارداد خريد يا فروش يک دارايي را در زمان مشخص در آينده و يا قيمتي مشخص که در قرارداد قيد خواهد شد، بين هم تنظيم مي‌کنند. مثلا، امروز شنبه 1 خرداد 1400، دو تريدر قرارداد آتي 2 کوين بيت کوين به تاريخ شهريور 1400 به قيمت 40,000 دلار بين خود تنظيم مي‌کنند. مطابق اين قرارداد، فروشنده بايد در روز آخر شهريور ماه، 2 بيت کوين را به قيمت 40000 دلار به خريدار تحويل دهد. اينکه در آخرين روز شهريور، بيت کوين در بازار ارزهاي ديجيتال به چه قيمتي معامله مي‌شود، تاثيري بر اين قرارداد نخواهد داشت. اگر قيمت بيت کوين در بازار، 20000 دلار باشد. خريدار متعهد است تا بيت کوين را به قيمت 40,000 دلار خريداري کند( دو برابر قيمت بيت کوين در آن روز) و برعکس اگر قيمت بيت کوين در بازار 80,000 دلار باشد، فروشنده متعهد است تا بيت کوين خود را به قيمت 40,000 دلار به فروش برساند( نصف قيمت واقعي بيت کوين در آن روز) و همين اختلاف قيمت يک دارايي در بازار با قيمت توافق شده در قرارداد آتي، محلي براي کسب سود براي تريدرها خواهد بود.

قرارداد آتي دائمي يک رمز ارز چيست؟

مدلي که در بالا توضيح داديم، قرارداد آتي داراي تاريخ سررسيد است. گونه‌ي ديگري از قراردادهاي فيوچرز، Perpetual Futures Contract بوده که قراردادهاي آتي بدون سررسيد يا بدون تاريخ انقضا ترجمه مي‌شود. اين قرارداد، تاريخي براي تسويه قرارداد نداشته و به عبارتي تاريخ تسويه براي اين قرارداد وجود ندارد و تريدرها مي‌توانند هر زماني که بخواهند آن را تسويه کنند. صرافي بايننس و بسياري از صرافي‌هايي که در حوزه ارز ديجيتال فعاليت دارند، هم قرارداد آتي داراي تاريخ سررسيد و هم قرارداد فيوچرز بدون تاريخ سررسيد را ارائه مي‌دهند.

چرا تريدرها در بازارهاي Futures معامله مي‌کنند؟

مديريت ريسک سبد سرمايه‌گذاري؛ يکي از دلايل اصلي استفاده تريدرها از معاملات آتي در بازار ارزهاي ديجيتال است.

کسب سود در زمان ريزش قيمت‌ها؛ اين مورد نيز يکي از کاربردهاي اصلي بازار فيوچرز و مارجين در بازار رمز ارزها است. در بازار اسپات، تريدرها زماني که يک کوين يا توکن را خريداري مي‌کنند، تنها در صورت افزايش قيمت‌ها، سود مي‌کنند. اما با استفاده از قرارداد آتي فروش يا Short در بازار فيوچرز، تريدر مي‌توان در زمان ريزش قيمت نيز سرمايه خود را افزايش دهد.

استفاده از ابزار اهرم معاملاتي يا لوريج؛ اين مورد نيز يکي از دلايل اصلي استفاده از معاملات آتي است. در بازار اسپات، تريدر براي خريد يک دارايي بايد 100 درصد قيمت آن دارايي را شخصا بپردازد، اما در معاملات مارجين و فيوچرز، استفاده از Leverage اين امکان را به تريدرها مي‌دهد که تنها درصدي از سرمايه مورد نياز براي خريد يک دارايي را پرداخته و مابقي را از صرافي قرض بگيرد.

متعال‌سازي و مديريت ريسک؛ قراردادهاي آتي مي‌توانند براي کاهش ريسک‌هاي به خصوص مورد استفاده قرار گيرند. براي مثال، ممکن است يک ماينر بيت کوين، رمز ارزهايي که هنوز استخراج نکرده را با استفاده از قردادهاي آتي بفروشد تا مطمئن شود در آينده، حتي با وجود اتفاقات نامساعد و نوسانات بازار، مبلغ مشخصي پول دريافت خواهد کرد.

کسب سودهاي بزرگ از حرکت‌هاي کوچک بازار؛ براي مثال اگر يک تريدر يک قرارداد آتي لانگ با لوريج 10 بر روي بيت کوين باز کند، در صورتي که قيمت بيتکوين 1 درصد افزايش پيدا کند، اين تريدر 10 درصد سود خواهد کرد. اين ويژگي باعث شده تا معامله‌گران بسياري به اين بازار علاقه‌مند شوند.

در ادامه با مهمترين اصطلاحات در بازار معاملات آتي رمز ارزها آشنا مي‌شويم.

Leverage يا لوريج

لوريج يا اهرم معاملاتي ابزاري براي چند برابر کردن سرمايه در معاملات فيوچرز است. در نتيجه، ميزان سود و زيان تريدر نيز به همان ميزان افزايش خواهد يافت. صرافي‌هاي مختلف بر اساس ميزان نقدينگي و سياست‌هاي داخلي خود، لوريج‌هاي مختلفي را ارائه مي‌دهند. براي مثال صرافي بايننس، در بخش معاملات آتي خود تا لوريج 125 را ارائه مي‌دهد. لوريج 125 به معني، 125 برابر شدن سرمايه تريدر است. در زمان نگارش اين مقاله، قيمت بيت کوين در محدوده 38,000 دلار معامله مي‌شود. اگر يک تريدر بخواهد، يک بيت کوين را خريداري کند، بايد حداقل 38000 دلار در اکانت تريد خود موجودي داشته باشد. بديهي است اگر فردي، در اکانت خود 19,000 دلار داشته باشد، تنها مي‌تواند 0.5 بيت کوين خريداري کند. اما با استفاده از Leverage در بازار فيوچرز، مي‌تواند دارايي خود را چند برابر کند. مثلا اگر اين تريدر، در بازار آتي از لوريج 5 استفاده کند، مقدار سرمايه او (19,000 دلار) پنج برابر خواهد شد. او اکنون 19,000*5=95,000 دلار دارايي داشته و مي‌تواند 2.5 واحد بيت کوين خريداري کند، اين در حالي است که در بازار اسپات تنها مي‌توانست 0.5 بيت کوين خريداري کند.

بيشتر بخوانيد:مقدمه اي بر اقتصاد رمزارز محور

سفارش Short

از آنجا که در يک قرارداد آتي دو طرف خريدار و فروشنده حضور دارند، زماني که يک طرف قرارداد معتقد است که قيمت يک دارايي در آينده کاهش پيدا مي‌کند، او به عبارتي دارايي مورد نظر را در زمان حال به فروش رسانده تا در آينده مجددا آن دارايي را در قيمتي پايينتر خريداري کرده و قرارداد آتي را تسويه کند.

سفارش Long

تريدري که يک قرارداد آتي لانگ را باز مي‌کند، معتقد است که قيمت دارايي مورد نظر در آينده افزايش خواهد يافت. به عبارتي دارايي مورد نظر را در قيمت فعلي خريداري کرده تا در آينده آن را به قيمتي بالاتر به فروش برساند و قرارداد فيوچرز را تسويه کند.

Liquidation يا قيمت ليکوييد

ليکوييد شدن يا کال مارجين شدن در معاملات بازار فيوچرز به معني صفر شدن دارايي تريدر در يک معامله است. از آن‌جا که در اين بازارها، تريدرها از لوريج استفاده کرده و دارايي خود را چند برابر مي‌کنند، سود و زيان آنها نيز چند برابر خواهد شد. اگر ميزان زيان در يک معامله به اندازه کل سرمايه‌ي خود تريدر شود، معامله به صورت خودکار تسويه شده و دارايي تريدر صفر خواهد شد. مثلا، اگر يک تريدر يک قرارداد Futures لانگ با لوريج 20 باز کند و قيمت آن دارايي  5 درصد (در حقيقت اين عدد به دليل در نظر گرفتن کارمزد معاملات کمتر از 5 درصد خواهد بود) کاهش يابد، از آنجا که اين تريدر از لوريج 20 استفاده کرده، ميزان زيان او نيز 20 برابر شده و در نتيجه زيان او 100 درصد سرمايه‌اش خواهد شد( 20*5=100). در چنين وضعيتي تريدر ليکوييد شده و کل دارايي او از بين خواهد رفت. اين اتفاق تنها در زماني که از لوريج استفاده شود، رخ خواهد داد.

بيشتر بخوانيد:آموزش ارز ديجيتال

مارجين اوليه يا Initial Margin

مارجين اوليه يا حداقل مارجين در يک قرارداد آتي به حداقل ميزان سرمايه‌اي که بايد توسط خود تريدر تامين شود اشاره دارد. براي مثال اگر يک تريدر قصد انعقاد قرارداد با لوريج 10 براي خريد 100 رمز ارز اتريوم را دارد، بايد حداقل 10 درصد قيمت اتريوم رو در حساب خود داشته باشد و 90 درصد مابقي از جانب صرافي تامين خواهد شد.

Market Price يا Mark Price

بازار فيوچرز بازاري متفاوت از بازار اسپات است. سفارش‌ها در اين دو بازار يکسان نبوده و عرضه و تقاضا در اين دو بازار، متفاوت است. براي مثال در زمان نگارش اين مقاله، قيمت بيت کوين در بازار اسپات بايننس 38300 دلار بوده و اين در حالي است که قيمت بيت کوين در بازار فيوچرز اين صرافي، 37800 دلار است. براي معامله در بازار آتي، قيمت دارايي‌ها در اين بازار ملاک است. محاسبه سود و زيان، قيمت ليکوييد و هرآنچه به قيمت يک دارايي وابسته است، بر اساس قيمت آن در بازار فيوچرز محاسبه خواهد شد.